Odpowiedzialność za ładunek w transporcie drogowym wynika na ogół z dwóch podstaw prawnych, tj. Art. 43 ust. 2 ustawy prawo przewozowe oraz tzw. Konwencji O Umowie Międzynarodowego Przewozu Drogowego Towarów [CMR].
Kto i w jakim zakresie odpowiada za zabezpieczenie ładunku w transporcie drogowym?
Wydawałoby się, że zakres odpowiedzialności za bezpieczny przewóz towaru w transporcie drogowym jest identyczny niezależnie od zaistniałych okoliczności oraz tego, w jakim zakresie się odbywa. To błąd, bowiem różne podstawy prawne regulują zakres obowiązków nadawców i odbiorców w przewozie krajowym i międzynarodowym.
Dziś przyjrzymy się bliżej, czym różnią się: Konwencja CMR oraz art. 43 prawa przewozowego.
Art. 43 prawa przewozowego w transporcie krajowym
Do 2012r. przepisy regulujące zakres załadowców i nadawców ładunków w transporcie drogowym były znacznie mniej obciążające. Załadowca podlegał karze administracyjnej tylko w sytuacji, kiedy godził się świadomie z przekroczeniem dopuszczalnej masy całkowitej, wymiarów lub nacisków osi pojazdu.
Z kolei od 1 stycznia 2012r. w życie weszło nowe rozporządzenie, które wprost określiło zakres odpowiedzialności za ładunek. Zgodnie z art. 43 i ustępem 2 ustawy prawo przewozowe określono sposób załadownia towaru i wskazano, że odpowiedzialność spoczywa na nadawcy, odbiorcy lub innym podmiocie, który podejmuje się czynności załadunkowych *.
* Także sam sposób zabezpieczenia i rozmieszczenia ładunku to obowiązek podmiotu odpowiadającego za czynności załadunkowe.
Zgodnie z podjętym przez ustawodawcę rozporządzeniem ładunek powinien być przygotowany w taki sposób, aby wpisywał się w podstawy wynikające z prawa o ruchu drogowym oraz ustawy z 21 marca 1985r. o drogach publicznych.
Niedostosowanie się do nowych przepisów prawa wiąże się z karami administracyjnymi, które wynikają z obu podstaw prawnych (w przypadku pogwałcenia zasad określonych w ustawie o transporcie drogowym grzywny w zakresie od 8,000 do nawet 10,000 złotych).
Zakres odpowiedzialności w transporcie międzynarodowym wynika z Konwencji CMR
Poziom odpowiedzialności w prawie międzynarodowym jest nieco bardziej skomplikowany od prawa krajowego. Podstawą prawną jest Konwencja CMR z 19.05.1956r.
W dokumencie sporządzonym w połowie lat 50. ubiegłego wieku nie znajdziemy jednak precyzyjnie określonej strony, która odpowiada za załadunek przygotowany do transportu międzynarodowego.
Z tego też powodu przyjmuje się różne interpretacje i odwołuje:
- do samego przewoźnika określając, że to on pozostaje odpowiedzialny za cały proces logistyczny,
- do prawa lokalnego, gdzie dokonano załadunku towaru na pojazd,
- do prawa lokalnego, które wynika z umowy przewozowej.
Niestety Konwencja CMR i art. 17 ust 4 nie odpowiada jednoznacznie także na pytanie dotyczące zabezpieczenia przesyłki.
Przyjmuje się jednak, że odpowiedzialność leży na samym przewoźniku, a nie nadawcy, ponieważ to ten pierwszy jest zobowiązany do sprawowania ochrony nad towarem podczas przewozu w całości, a w tym m.in. za:
- prawidłowe utwierdzenie ładunku,
- właściwe rozmieszczenie ładunku,
- spięcie bandówki.